Sajarah Purwakarta

Ayana Purwakarta henteu leupas ti sajarah perjuangan ngalawan pasukan VOC atw kompeni. Kira-kira mimiti abadke-17, Sultan Mataram ngirimkeun pasukan soldadu anu dipingpin ku Bupati Surabaya ka Jawa Kulon.Salah sahiji tujuanana nyaéta pikeun nungkulkeun kakawasaan Sultan Banten. Tapi dina lalampahananabentrok kalayan pasukan VOC ku kituna kapaksa mundurkeun diri.


Sanggeus kajadian éta, dikirimkeun balik ekspedisi kadua ti Pasukan Mataram di handapeun luluguDipati Ukur, kitu deui ngalaman nasib anu sarua ogé. Hal ieu disebabkan pasukan Dipati Ukur indittanpa nungguan datangna bantuan ti Mataram.
Pikeun menghambat perluasan wewengkon kakawasaan kompeni (VOC), Sultan Mataram ngutusPanembahan Galuh (Ciamis) anu ngaranna R.A.A. Wirasuta jeung gelar Adipati Panatayuda atawaAdipati Kertabumi III pikeun menduduki Rangkas Sumedang (Palebah Wétan Citarum). Ogé ngadegkeunbenteng pertahanan di Tanjungpura, Adiarsa, Parakansapi, sarta Kuta Tandingan. Sanggeusngadegkeun benteng kasebut, Adipati Kertabumi III saterusna balik ka Galuh sarta wafat. NgaranRangkas Sumedang éta sorangan robah jadi Karawang alatan kaayaan wewengkonna berawa-rawa(Sunda: “Karawaan”).
Sultan Agung Mataram saterusna mengangkat putera Adipati Kertabumi III, nyaéta Adipati Kertabumi IVjadi Dalem (Bupati) di Karawang, dina Warsih 1656. Adipati Kertabumi IV ieu ogé dipikawanohminangka Panembahan Singaperbangsa atawa Eyang Manggung. Puseur dayeuh atawa puseurpamaréntahan Karawang waktu éta di Udug-udug.
Dina mangsa pamaréntahan R. Anom Wirasuta, putera Panembahan Singaperbangsa anu boga gelarR.A.A. Panatayuda I antara Warsih 1679 sarta 1721 puseur dayeuh Karawang ti Udug-udug pindah kaKarawang, jeung wewengkon kakawasaan ngawengku wewengkon antara Cihoe (Cibarusah) sartaCipunagara. Pamaréntahan Kabupatén Karawang lekasan kira-kira warsih 1811-1816 minangka alatanti peralihan pangawasaan Hindia-belanda ti Pamaréntahan Walanda ka Pamaréntahan Inggris.
Antara warsih 1819-1826 Pamaréntahan Walanda ngalaan diri ti Pamaréntahan Inggris anu ditandaankalayan usaha pangbalikan kewenangan ti para Bupati ka Gubernur Jéndral Van Der Capellen. Ku kitunaKabupatén Karawang dihidupkan balik kira-kira warsih 1820, ngawengku wewengkon taneuh anuperenahna di palebah Wétan walungan Citarum/Cibeet sarta palebah Kulon walungan Cipunagara. Dinahal ieu, kajaba Onder Distrik Gandasoli, ayeuna Kacamatan Plered dina wayah éta kaasup KabupaténBandung. Minangka Bupati I Kabupatén Karawang anu dihidupkan diangkat deui R.A.A. Surianata tiBogor jeung gelar Dalem Santri anu saterusna milih ibukota kabupatén di Wanayasa.
Dina warsih 1830, nyaéta mangsa pamaréntahan Bupati R.A. Suriawinata, anu kaceluk kalayansajieunan Dalem Sholawat, ibukota Purwakarta dipindahkan ti Wanayasa ka Sindangkasih anudiresmikeun dumasar besluit (surat kaputusan) pamaréntah kolonial Nomer 2 tanggal 20 Juli 1831.
Pangwangunan dimimitian antara séjén kalayan pengurugan ranca-ranca pikeun pembuatan DinyaBuleud, Pembuatan Gedong Karesidenan, Pendopo, Masjid Agung, Tangsi Soldadu di Ceplak, kaasupnyieun Solokan Gede, Sérang Bungangang sarta Dinya Kamojing. Pangwangunan terus nerus nepi kapamaréntahan bupati saterusna.
Nepi ka warsih 1949, Purwakarta berstatus minangka ibukota Karawang. Tapi, dumasar SuratKaputusan Wali Nagari Pasundan Nomer 12, tertanggal
29 Januari 1949 kalayan, Kabupatén Karawang dipeupeus dua bagian, nyaéta Karawang Bagian Kulonjadi Kabupatén Karawang sarta Karawang Bagian Wétan jadi Kabupatén Purwakarta kalayan ibukotanyaSubang. Dumasar Undang-undang nomer 14 warsih 1950, saterusna diatur penetapan KabupaténPurwakarta, kalayan puseur dayeuh Purwakarta, anu ngawengku Kewedanaan Subang, Sagalaherang,Pamanukan, Ciasem sarta Purwakarta.
Dumasar Undang-undang No. 4 warsih 1968 ngeunaan Pembentukan Kabupatén Purwakarta sartaKabupatén Subang SK Wali Nagari Pasundan dirobah sarta ditetepkeun yén Kabuapten Purwakarta nganngabogaan 4 kacamatan, nyaéta Purwakarta, Plered, Wanayasa, sarta Campaka.